2023-yil 27-aprel kuni ikkinchi Toshkent xalqaro investitsiya forumi ochildi, uning doirasida bir qator panel sessiyalari, davra suhbatlari, shuningdek, investitsiya va savdo shartnomalarini imzolash marosimlari bo‘lib o‘tdi.

Investitsiyalar, sanoat va savdo vazirining o‘rinbosari Sarvar Xamidov ishtirokidagi “Infratuzilmani rivojlantirishda xususiy investitsiyalar” mavzusidagi panel sessiyasida zamonaviy dunyoda aholining turmush sifati va global raqobatbardoshlik ko‘rsatkichlari infratuzilma sifatiga bog‘liq ekani ta’kidlandi. Infratuzilmani rivojlantirish katta investitsiyalarni talab qiladi.

Shu bilan birga, bunday loyihalarning ko‘lami, yuqori narxi va uzoq muddatli ekani hukumatlarni xususiy investitsiyalarni jalb qilishning yangi vositalari va yondashuvlarini yaratish orqali jalb qilishga undaydi. YaIMning 0,5%i infratuzilmaga investitsiya qilinishi ishlab chiqarishni o'rtacha 1,6% ga oshirishi mumkin.

Sessiya moderatori Anand Rohatgi – Synergy Consulting kompaniyasining amaliy bosh direktori muhokama davomida bir qator savollar bilan murojaat qildi. Jumladan:

Infratuzilmaga xususiy investitsiyalarni jalb qilish uchun tartibga solish muhitini qanday moslashtirish kerak?

Infratuzilma loyihalarini muvaffaqiyatli amalga oshirish uchun davlat tomonidan qanday qo‘llab-quvvatlash choralari zarur?

Mamlakatning urbanizatsiya maqsadlariga erishishni infratuzilmani rivojlantirish, xususiy investorlar uchun uzoq muddatli kafolatlar yaratish bilan qanday bog‘lash mumkin?

Tadbirda Turkiy investitsiya fondi prezidenti Bag‘dod Amreev, investitsiyalar, sanoat va savdo vaziri oʻrinbosari Sarvar Hamidov, SIPA dasturi Markaziy Osiyo, IHTT bo‘yicha menejeri Pelin Atamer,  Metito Utilities Ltd bosh direktori Rami Gandur, IFCning  DXSH bo'yicha Yaqin Sharq, Turkiya, Markaziy Osiyo, Afg'oniston va Pokiston davlatlari bo'yicha  menejeri Munir Feruzi, Veolia Central and Eastern Europe kompaniyasining O'zbekistondagi rahbari Shahin Butuila, Uzum Marketning investitsiya bo'yicha katta maslahatchisi Jon Hayman, ishtirok etdi. 

Bunday maqsadli xususiy investitsiya infratuzilmani rivojlantirish, ishlab chiqarish samaradorligini oshirish, aholi turmush sharoitini yaxshilashga xizmat qilishi bilan iqtisodiyot va jamiyatga ijobiy ta’sir ko‘rsatayotgani ta’kidlandi. Shuningdek, ular ish o‘rinlari yaratish va boshqa investitsiyalarni jalb qilishlari mumkin, bu esa hududlarning iqtisodiy rivojlanishiga xizmat qiladi.

Xususiy investitsiyaning afzalliklaridan biri shundaki, u loyihalarni davlat moliyalashtirishga qaraganda tezroq va samaraliroq amalga oshirish imkonini beradi. Bundan tashqari, xususiy investorlar ko'pincha yuqori daromad keltirishi mumkin bo'lgan innovatsion va samarali loyihalarga investitsiya kiritadilar.

– Qayta tiklanuvchi energiya manbalari resurslarini ko‘paytirish bo‘yicha Parij kelishuvini imzoladik, – deydi investitsiyalar, sanoat va savdo vaziri o‘rinbosari Sarvar Hamidov. – Bugun biz manbalar bazasini shakllantirmoqdamiz va barcha imkoniyatlardan foydalanmoqchimiz. Energiyaning 25% qayta tiklanadigan manbalardan olinadi. Bunga xususiy investitsiyalar orqali erishish mumkin. 2019-yildan buyon hamkorlarimiz bilan bu yo‘nalishda loyihalar tayyorlayapmiz. Ushbu loyihalarda Qatar (Nebras Power), Turkiya (Cengiz Energy), BAA Masdar kabi yirik kompaniyalar investorlari ishtirok etmoqda. Ular bilan hamkorlikda ishlab chiqarish quvvatlarini oshirish, generatsiya tarmoqlarini modernizatsiya va rekonstruksiya qilish bo‘yicha loyihalarni amalga oshirmoqdamiz. Bu sohada IFC hamkorlari yordamida biz xususiy sektorni jalb qilish va distribyutorlik tarmog‘imizni modernizatsiya qilish bo‘yicha pilot loyihalar ustida ishlamoqdamiz. Bugun esa investorlarni hamkorlikka taklif qilamiz.

Turkiy investitsiya fondi prezidenti Bag‘dod Amberey o‘z nutqida ta’kidlab o‘tdi:

– O‘tgan yili sammit chog‘ida Turkiy davlatlar tashkiloti jamg‘armamiz tashkil etilgan edi. Bu turkiy davlatlarning birinchi moliyaviy muassasasidir. Shu o‘rinda biz xususiy sektorga investitsiyalar va bu yo‘nalishdagi loyihalar va infratuzilmaning ahamiyatini ta’kidlamoqchimiz.

Umuman olganda, xususiy investitsiyalar iqtisodiy o'sish va taraqqiyotni rag'batlantirishi mumkin, lekin hukumat nazorati va xususiy kapital o'rtasidagi muvozanatni talab qiladi. Panel sessiyasi davomida ma’ruzachilar loyihalarni muvaffaqiyatli amalga oshirish uchun shaffoflik va ochiqlikni saqlash, shuningdek, tegishli darajadagi xavfsizlik va ekologik barqarorlikni ta’minlash muhimligi haqida bir to'xtamga kelishdi.