27-aprel kuni TIIF-2023 doirasida “Shamol, quyosh va suv energetikasiga investitsiyalar” mavzusida panel muhokamasi bo‘lib o‘tdi.

Ishtirokchilar O‘zbekistonda yangilanadigan energiya manbalaridan foydalanishning ahamiyati, bu yo‘nalishda qanday ishlar amalga oshirilgani va yaqin kelajakda amalga oshirish rejalashtirilgan loyihalar haqida fikr almashdilar. Qayd etilishicha, bugungi kunda xalqaro hamjamiyat YEMni qo‘shimcha energiya manbalari sifatida emas, balki kelajak energiya ta’minotining asosi sifatida ko‘rmoqda.

Sessiya moderatori,  KPMGning Ozarbayjondagi boshqaruvchi hamkori Vitaliy Yakovlev O‘zbekiston yangilanadigan energiya manbalarini rivojlantirish salohiyati bo‘yicha Markaziy Osiyodagi eng jozibador mintaqalardan biri ekanligini ta’kidladi. Viloyatda aholi soni jadal o‘sib borayotgani va shunga muvofiq elektr energiyasiga bo‘lgan talabni qondirish masalasi dolzarb ekanini ta’kidlandi.

– Biz o‘z oldimizga ulkan maqsadlarni qo‘yganmiz va ularga erishish yo‘lida ishlayapmiz, – dedi energetika vaziri Jo‘rabek Mirzamahmudov. – Bunga misol qilib MASDAR’ning umumiy quvvati qariyb 1500 MVt ga teng bo‘lgan loyihalarini keltirishim mumkin, shuningdek, ACWA Power bilan ikkita shamol elektr stansiyasini qurish rejalashtirilgan. 2030-yilgacha 15 GVtgacha gidroenergiya olish rejalashtirilgan. Bundan tashqari, biz Tojikiston va Qirg‘iziston bilan Qambar-Ota GESini qurish bo‘yicha kelishib oldik. O‘zbekiston hukumati 2030-yilga borib barcha elektr energiyasining 25 foizini yangilanadigan manbalardan tashkil etishiga erishmoqchi. Shu munosabat bilan mamlakatimizda xususiy kapitalni jalb qilish uchun keng imkoniyatlar, jumladan, “yashil” elektr energiyasini xarid qilish bo‘yicha uzoq muddatli kafolatlar yaratilmoqda. Bu biz uchun juda muhim.

Energetika vaziri, shuningdek, qishdagi anomal sovuq oqibatida kelib chiqqan muammolarga to‘xtaldi.

– Aholining talabini qondirish maqsadida tender o‘tkazib, hamkorlar topib, raqobatbardosh tariflar yaratishga qaror qildik. Muzokaralar davomida narxlar joriy tariflardan oshib ketmasligiga erishdik. Vaqt nuqtayi nazaridan, tenderlarni tayyorlash va barcha tashkiliy masalalar kamida bir yarim yil davom etadi. Potensial hamkorlarni tanlagandan so'ng, loyihani amalga oshirish uchun ikki yil kerak bo'ladi va biz faqat uch yildan keyin unga ega bo‘lamiz. Lekin fevral oyida Xitoy kompaniyasi bilan, mart oyida MASDAR bilan kelishib oldik va natijada dekabr oyida energiyaga ega bo‘lamiz. Iyul oyida ACWA Power bilan hamkorlikdagi shamol stansiyasi uchun birinchi turbinalar ishga tushadi. Kelgusi qishda taqchillikka duch kelmaslik uchun hozirdan harakat qilishimiz kerak.

Synergy Consulting bosh direktori Anand Rohatgi bu uning TIIF’dagi ikkinchi ishtiroki ekanligini va investitsiya sektori yangilanadigan energiyadan foydalanishda hal qiluvchi omil ekanligini ta'kidladi. Uning ta'kidlashicha, ko'p mamlakatlar hamkorlar o'rtasida muvozanatni saqlab, tezda raqobat muhitiga o'ta olmaydi. O‘z navbatida, ACWA POWER kompaniyasi raisi o‘rinbosari va boshqaruvchi direktori Raad Al-Saadi O‘zbekistonda energetika sohasida amalga oshirilayotgan islohotlarni yuqori baholadi:

– 2019-yildan biz ulkan salohiyatga ega bu mamlakat bilan hamkorlik qila boshladik va bu bilan to‘xtab qolmoqchi emasmiz. Hozir faoliyatimiz energiyani saqlash tizimlarini rivojlantirishga qaratilgan. Umid qilamizki, 2026-yilga borib rejalarimizni amalga oshirishga erishamiz. Gap shundaki, loyihalarga mos texnik xizmat ko'rsatish ham bo‘lishi kerak. Bunda innovatsion yechimlar va aqlli texnologiyalar talab etiladi.

MASDAR bosh operatsion direktori Abdulaziz Al Hammadi kelajakda loyihalarni ishlab chiqish niyatini bildirdi. Shunday qilib, O‘zbekiston bilan birgalikda 100 megavattlik quyosh elektr stansiyasi loyihasi ishlab chiqildi. Shamol stansiyasini qurish ishlari olib borilmoqda.